De campus van morgen: Investeringen in huisvesting cruciaal om toenemende studentenaantallen een plek te bieden

Dit is één van de belangrijke conclusies uit het rapport Campus NL (zie download onderaan deze pagina) uit december 2016. Het betrof een inventarisatie van de omvang en staat van de universitaire campussen in Nederland. Dit onderzoek heeft een belangrijke rol gespeeld in de analyse van PwC Strategy&, welke op haar beurt heeft bijgedragen aan de miljoeneninvesteringen vanuit het regeerakkoord in de universiteiten. Hier is echter geen expliciete ruimte gecreëerd voor de universitaire campussen. 

Huisvesting en onderhoud van de gebouwen is de afgelopen jaren een groeiend probleem geworden. Dit onderschrijft ook het rapport van Strategy&, de consultancy tak van PwC, dat in februari 2021 werd uitgebracht. Extra inkomsten die universiteiten de afgelopen jaren ontvingen voor onderwijs en onderzoek zijn ingezet om extra wetenschappelijk personeel aan te trekken. Voor andere investeringen, waaronder faciliteiten en huisvesting, bleef weinig ruimte over. PwC stelt het volgende:

“De extra inkomsten voor onderwijs en onderzoek hebben weinig ruimte geboden om indirect ondersteunend personeel aan te nemen en/of te investeren in faciliteiten en huisvesting. (…) Terwijl de sector in 2018 21% meer studenten en 16% meer medewerkers telt dan in 2010, zijn de investeringen in huisvesting, apparatuur en inventaris in diezelfde periode juist met 17% gedaald.” (p. 75)

Het verschilt per universiteit hoe oud de gebouwen zijn en in hoeverre er binnenkort veel vervangen moet worden. Dit verklaart mede de variatie in het eigen vermogen en de liquide middelen van universiteiten in de afgelopen jaren. Meer over de financiële positie van universiteiten vindt u hier. 

Het goed managen van de campus is een zeer complexe opgave. Het is steeds lastiger in te schatten hoeveel en welk type ruimte over tien, twintig of dertig jaar nodig zal zijn. De Coronacrisis heeft ons geleerd dat fysiek onderwijs essentieel is en blijft voor de academische vorming, maar ook dat het digitale onderwijs en hybride werken niet meer weg te denken zijn. Terwijl stappen worden gezet in het vernieuwen van het onderwijsproces, ontstaat een grotere druk op de bedrijfsvoering om dit mogelijk te maken. Daarnaast zijn de verhoogde energiekosten, bouwkosten en overbelaste energienetten enkele voorbeelden van uitdagingen die de verduurzaming en uitbreiding van de campus onder druk zetten. 

Kortom, de ambities en eisen van de campus nemen toe, de ruimte wordt steeds schaarser en de budgettaire druk neemt eerder toe dan af. Daarnaast bestaat een grotere behoefte aan een samenspel tussen onderwijs, onderzoek en bedrijfsvoering bij de uitvoering van de plannen. UNL is om die reden recent gestart met een vervolgonderzoek op Campus NL.