(Macro)doelmatig onderwijs richt zich op de samenleving, wetenschap en arbeidsmarkt van de toekomst

Universiteiten leiden studenten in veel gevallen niet op voor een specifiek beroep

Een belangrijke doelstelling van onderwijs aan universiteiten is om studenten een academische houding en vaardigheden aan te leren. Daarmee bereiden zij studenten voor op hun rol in de maatschappij. Afgestudeerden moeten complexe vraagstellingen en problemen hanteerbaar kunnen maken door (i) conceptueel te kunnen denken, (ii) vanuit theoretische kaders zaken te kunnen duiden, (iii) het probleem tot de essentie terug te brengen, (iv) complexe vraagstukken uiteen te kunnen rafelen om vervolgens oplossingen van de delen te kunnen combineren tot een oplossing voor het gehele vraagstuk. Dit maakt dat academici breed inzetbaar zijn en dat veel opleidingen niet direct opleiden voor een specifieke sector. 

Universiteiten hebben ruimte nodig voor het experimenteren met opleidingen voor de toekomst

In antwoord op de uitdagingen waar we nu voor staan, hebben de universiteiten veel  initiatieven voor transdisciplinaire (master)opleidingen. Het idee van deze opleidingen is dat niet de discipline, maar een complex vraagstuk, centraal staat. Binnen de huidige regelingen is het echter onmogelijk een dergelijke opleiding te starten. Het is immers niet helder welke discipline centraal staat en ook niet te kwantificeren wat de arbeidsmarktvraag precies is. Dit zorgt ervoor dat deze opleidingen, die noodzakelijk zijn om maatschappelijke vraagstukken op te lossen, moeilijk van de grond komen.

De toekomstige arbeidsmarktvraag is steeds minder voorspelbaar

De veranderende maatschappij en arbeidsmarkt maken dat we steeds minder goed weten waar tekorten op de arbeidsmarkt zullen ontstaan. Daarom is het belangrijk dat er nieuwe manieren worden ontwikkeld om te kunnen voorspellen om wat voor afgestudeerden de maatschappij en arbeidsmarkt in de toekomst zullen vragen. De huidige arbeidsmarktprognoses zijn (grotendeels) gebaseerd op historische data. Nu de ontwikkelingen en veranderingen zo snel gaan, is het moeilijker om op basis van deze historische data voorspellingen te maken. Het werkveld geeft immers aan dat ze voor de huidige uitdagingen ook andere alumni, met andere vaardigheden en voor nieuwe nog niet bestaande functies zoeken.. Het is daarom belangrijk dat bij de toetsing op macrodoelmatigheid voor nieuwe opleidingen ook kwalitatieve gegevens gebruikt mogen worden.

Conclusie: zet bij macrodoelmatigheid de toekomst centraal 

Om een antwoord te bieden op de grote maatschappelijke uitdagingen van deze tijd is het nodig dat de universiteit de ruimte krijgt om te experimenteren met passende opleidingen. Daarvoor moet het koppelen van opleidingen aan specifieke beroepen worden gestopt. Voor een goede toetsing op macrodoelmatigheid moet er gebruik gemaakt worden van (kwalitatieve) data die zo goed mogelijk voorspelt wat van toekomstige afstudeerders wordt verwacht.