Aanpak lerarentekort: verdubbel het aantal academische leraren

Standpunten

Iedere week lezen we het in de krant of zien we het op televisie: het lerarentekort loopt op. Zonder voldoende goede leraren, krijgen leerlingen niet het onderwijs dat zij nodig hebben om hun steentje bij te kunnen dragen aan onze maatschappij. Het lerarentekort is daarmee de moeder van alle tekorten. Dat vraagt om een nationaal actieprogramma lerarentekort, waarin expliciet aandacht is voor het aantrekken en behouden van universitair opgeleide leraren. De instroom moet omhoog en de uitval moet omlaag. UNL wil er alles aan doen om dit tekort op te lossen.

  • In de Onderwijsregio’s maken lerarenopleidingen, schoolbesturen en de georganiseerde beroepsgroep afspraken over een streefpercentage van 50% meer academische leraren binnen 5 jaar en in de bovenbouw havo/vwo is 100% van de leraren in 2028 universitair
  • We maken het leraar worden een aantrekkelijker beroepsperspectief voor universitair opgeleiden;
  • De lerarenopleiding moet gratis worden voor iedereen en daarnaast ontvangen studenten een structurele stagevergoeding;
  • Mogelijkheden voor arbeidsovereenkomsten tijdens de opleiding worden verruimd en scholen krijgen middelen om leraren in opleiding en beginnende leraren deels bovenformatief in te zetten;
  • Lerarenopleidingen ontvangen voldoende structurele bekostiging om bij te kunnen dragen aan de aanpak van het lerarentekort.

Harde afspraken: streefcijfers academische leraren

Uit onderzoek blijkt dat meer universitair opgeleide leraren de diversiteit in schoolteams en de kansengelijkheid en kwaliteit van het onderwijs vergroot. Met hun vakkennis helpen zij leerlingen verder. Alle Onderwijsregio’s zouden de ambitie moeten hebben om in hun regio  ten minste 50% meer academische leraren op te leiden in 2028. Dit geldt voor zowel het primair- als voortgezet onderwijs. UNL vindt dat in de bovenbouw havo/vwo van het voortgezet onderwijs 100% van de leraren in 2028 universitair opgeleid moet zijn. 

Aantrekkelijker beroep voor universitair opgeleiden

Het beroep van leraar moet aantrekkelijker worden voor academici. Via het gehonoreerde Groeifondsproject Nationale Aanpak Professionalisering Leraren (NAPL) zorgen we voor aantrekkelijke loopbaanpaden. Scholen moeten neer tijd vrijmaken voor lesontwikkeling en professionalisering voor alle leraren. Scholen zorgen voor passend strategisch hrm-beleid om de professionele ontwikkeling, binnen en buiten de eigen school  te erkennen. In het primair onderwijs komen aparte salarisschalen voor universitair opgeleide leraren, zodat leraarschap ook financieel aantrekkelijker wordt voor academici. 

Verdere drempels naar de opleiding wegnemen 

De lerarenopleidingen zetten in op het voortzetten van de flexibilisering, goede begeleiding en het aantrekken van meer zij-instromers. Te vaak vormt geld voor potentiële studenten en zij-instromers een te grote hobbel richting een lerarenopleiding. Om de instroom in de lerarenopleidingen substantieel te vergroten, zouden deze gratis moeten worden voor iedereen. Daarnaast zou een structurele stagevergoeding vanaf jaar 1 van de lerarenopleiding studenten en zij-instromers verder deze drempel over moeten trekken. Gevorderde studenten die zelfstandig voor de klas staan, moeten hiervoor een arbeidsovereenkomst kunnen krijgen, ongeacht het type lerarenopleiding dat zij volgen. Huidige wetgeving staat dit niet toe voor universitaire lerarenopleidingen voor het basisonderwijs.

Bekostigingsniveau ‘top’ noodzakelijk voor lerarenopleidingen

De structurele bekostiging van lerarenopleidingen schiet op dit moment tekort, waardoor opleidingen sterk afhankelijk zijn van subsidies. Tevens hebben lerarenopleidingen naast hun primaire taak (het opleiden van leraren) ook de handschoen opgepakt op het terrein van werven, begeleiden en professionaliseren. Dat vraagt om aanvullende financiering. UNL pleit ervoor dat alle (universitaire) lerarenopleidingen  het bekostigingsniveau ‘top’ moeten ontvangen. 

Conclusie: Nationaal actieprogramma en aandacht voor academische leraar noodzakelijk

Te weinig universitair opgeleiden willen nu leraar worden of blijven. Dat vraagt om een nationaal actieprogramma dat inzet op diverse schoolteams door concrete streefcijfers t.a.v. academische leraren, de juiste financiële prikkels om de opleiding en het beroep aantrekkelijk te maken en voldoende loopbaanperspectief voor leraren. Om hier een rol van betekenis in te kunnen blijven spelen, moeten de lerarenopleidingen bekostigingsniveau ‘top’ krijgen.