Universiteiten nemen maatregelen om instroom internationale studenten te beheersen

Waarde van internationalisering staat buiten kijf

Internationalisering is van groot belang voor Nederland. Het draagt bij aan een stimulerend studieklimaat, een goede aansluiting op internationale wetenschappelijke ontwikkelingen en aan het opleiden van voldoende talent voor de arbeidsmarkt. Daarnaast leveren internationale studenten de Nederlandse economie ook veel op. Het Centraal Planbureau berekende dat hun bijdrage netto bijna €17.000 per Europese student is, en dat dit zelfs €96.000 bedraagt voor studenten van buiten de Europese Economische Regio.

Tegelijkertijd zien universiteiten dat de groei van het aantal internationale studenten op sommige plekken tot knelpunten leidt. Te grote groepen internationale studenten zetten de toegankelijkheid en kwaliteit van het onderwijs onder druk en in sommige steden is er onvoldoende studentenhuisvesting. Om de kwaliteit en toegankelijkheid van de Nederlandse universiteiten te waarborgen, hebben de universiteiten een leidraad gemaakt om internationalisering beter te beheersen, met oog voor regionale en sectorale verschillen. Minister Dijkgraaf moedigt deze zelfregie vanuit de sector aan en de Tweede Kamer (motie Hertzberger) heeft alle universiteiten verzocht om een plan te maken om het aandeel Engelstalige opleidingen terug te dringen. 

Universiteiten voelen gezamenlijk de verantwoordelijkheid om maatregelen te nemen en zijn met elkaar unaniem tot dit pakket gekomen, al zijn de knelpunten tussen regio's verschillend. De maatregelen zullen dan ook op de verschillende universiteiten een verschillende uitwerking hebben, omdat hun uitgangssituatie bijvoorbeeld ten aanzien van het aantal internationale studenten, verschilt. 

Sturingsinstrumenten essentieel voor beheersen instroom

Universiteiten nemen daarnaast maatregelen om de instroom van internationale studenten af te remmen. Universiteiten werven niet meer op internationale beurzen. Alleen voor opleidingen voor sectoren met grote tekorten op de arbeidsmarkt wordt nog actief geworven. Universiteiten spreken daarnaast af om te stoppen met het voorbereidend jaar voor internationale aspirant-studenten. 

Om de instroom werkelijk te kunnen beheersen, is het essentieel dat opleidingen de wettelijke mogelijkheid krijgen om een numerus fixus op een Engelstalig traject van een opleiding te zetten, in plaats van op de volledige opleiding. Alleen hiermee blijft de toegankelijkheid voor Nederlandstalige studenten volledig gewaarborgd en kan het aantal internationale studenten worden geremd. Sinds 2018 pleiten de universiteiten hiervoor. Op dit moment verbiedt de wet dit nog. 

Meer Nederlandstalige opleidingen

Universiteiten gaan daarnaast meer Nederlandstalige opleidingen aanbieden. Ze spreken af dat alle grote bacheloropleidingen tenminste óók in het Nederlands worden gegeven. Daarnaast inventariseren de universiteiten momenteel welke Engelstalige opleidingen volledig omgezet kunnen worden naar het Nederlands. De universiteiten spreken daarnaast af dat er voorlopig geen nieuwe Engelstalige bacheloropleidingen worden ontwikkeld. 

Ook zetten de universiteiten stevig in op het verbeteren van de Nederlandse taalvaardigheid, zowel onder docenten als onder studenten. Met deze maatregelen zorgen de universiteiten niet alleen voor meer toegankelijkheid voor Nederlandse studenten, maar wordt ook de Nederlandse taal overal in de universiteit versterkt.  

Zorgen dat studenten na hun studie blijven

De samenleving heeft er baat bij dat internationale studenten na hun studie in Nederland blijven werken. Momenteel doet ongeveer een derde van de internationale studenten dat; in de technieksector ligt dat percentage nog hoger. Iedere universiteit gaat samen met regionale en nationale werkgevers een meerjarenplan opstellen om de blijfkans van afgestudeerde studenten te vergroten. 

De Vries: “Met dit maatregelpakket nemen de universiteiten hun verantwoordelijkheid om tegemoet te komen aan de zorgen in de samenleving, voor het borgen van de onderwijskwaliteit, voor het oplossen van knelpunten, voor het beschermen van de internationale toppositie van onze wetenschap en voor het duurzaam inpassen van een beheerste internationale studenteninstroom in onze maatschappij. Daar hebben we de steun van de politiek wel voor nodig, in ieder geval in de vorm van het snel beschikbaar komen van wettelijke instrumenten om de instroom te sturen.” 

Universiteiten gaan nu, in dialoog met de medezeggenschap, aan de slag met het uitwerken en implementeren van de maatregelen. Half maart sturen we een verder uitgewerkt plan in antwoord op het ministerie van OCW.

Lees hier het volledige maatregelenpakket.