Internationale studenten

Ingeschreven internationale studenten

Van de ingeschreven studenten is 75% Nederlands en 25% internationaal. Er zijn 89.716 (studiejaar 2023/’24) internationale studenten ingeschreven bij een bachelor- of masteropleiding aan een Nederlandse universiteit, een groei van 6% ten opzichte van het voorgaande jaar.
Van het totale aantal internationale studenten komt 72% uit de Europese Economische Ruimte (EER) en 28% uit niet-EER landen.

Instroom bachelor studenten

De internationale instroom in de bacheloropleidingen bestaat met een totaal van 18.594 studenten grotendeels uit studenten afkomstig uit de Europese Economische Ruimte (EER) (76%) waarvan de grootste groep Duitse studenten zijn. Het aantal niet-EER studenten is 24%. De instroom van internationale studenten in de bachelor is 31%.

Een klein deel van de internationale studenten (ongeveer 1.000 studenten) volgt een premasterprogramma om daarmee de deficiënties weg te werken waarna instroom in de masteropleiding mogelijk is.

NB: Het Verenigd Koninkrijk wordt in studiejaar niet langer 2021/’22 gerekend tot de groep EER.

Internationale masterinstroom

Studenten die met een niet-Nederlandse vo-vooropleiding en een niet-Nederlandse Nationaliteit worden gezien als internationale studenten. Daarmee valt de instroom van internationale studenten te verdelen over al de hierboven benoemde categorieën.

De groep internationale studenten valt verder onder te verdelen in:

• Nieuwe instroom: Het grootste deel van deze internationale studenten stroomt vanuit het buitenland de masteropleiding in. 
• Doorstroom: een deel van de internationale masterinstroom heeft al eerder deelgenomen aan het Nederlandse hoger onderwijs: als wo-bachelorstudent, als schakelstudent in de bachelorfase of via een opleiding aan een Nederlandse opleiding in het HBO.

Instructietaal universitaire opleidingen

Bacheloropleidingen hebben vooral Nederlands als opleidingstaal, masteropleidingen Engels

In de bachelorfase is het merendeel van de opleiding Nederlandstalig. 70% van de bacheloropleidingen is in het Nederlands te volgen. Engelstalige bacheloropleidingen zijn voornamelijk te vinden bij de sectoren Techniek en Sectoroverstijgend (University colleges). Binnen de sector Economie is het aanbod van opleidingen met zowel een Nederlandstalige als een Engelstalige variant het grootst. 
Bij de master-opleidingen is voor vrijwel alle sectoren Engels de meest voorkomende instructietaal. De sectoren Gezondheid en Recht hebben relatief de meeste Nederlandstalige masteropleidingen.

Waarom zijn internationale studenten belangrijk?

1. Internationale studenten zijn verrijking voor onderwijsaanbod

Nederland staat internationaal bekend als een van de meest toegankelijke hoger onderwijsstelsels. Er is een breed, divers en kwalitatief hoogstaand aanbod aan universitaire opleidingen dat veel keuze en mogelijkheden biedt voor studenten. Internationale docenten zijn daarbij onmisbaar. Zij brengen specifieke kennis en kunde mee die in Nederland niet voor handen is. Zij vormen daarmee een uitstekende aanvulling op Nederlandse wetenschappers. Bij het radicaal terugdringen van het Engels bij opleidingen zullen deze wetenschappers kiezen voor andere landen, waar ze wel in het Engels mogen doceren. Zonder deze docenten zullen universiteiten bij een flink aantal opleidingen een tekort aan hooggekwalificeerd personeel hebben. De verwachting is dat bij een volledige switch naar het Nederlands diverse opleidingen een numerus fixus moeten instellen (op basis van gebrek aan capaciteit) . Dit geldt in het bijzonder in de tekortsectoren Bèta en Techniek. Bovendien zullen sommige vakken en kleinschalige opleidingen niet meer gegeven kunnen worden; dat heeft een verschraling van het aanbod voor Nederlandse studenten tot gevolg.

2. Internationale studenten hebben positief effect op Nederlandse schatkist

Internationale studenten zijn een integraal onderdeel van de Nederlandse samenleving en hebben daardoor naast een sociale ook een economische meerwaarde. Nuffic berekende[1] dat de studenten die in het jaar 2021-22 instroomden de Nederlandse schatkist naar verwachting uiteindelijk zo’n 1,5 miljard euro opleveren. 

Het CPB berekende dat buitenlandse studenten meer opleveren dan dat zij de schatkist kosten. Een EER-afgestudeerde levert €16.900 op en een afgestudeerde van buiten de EER zelfs €96.300 (prijspeil 2017).[2] Dit is een rekensom, over zowel de studieperiode als daarna, van enerzijds belastingen die worden betaald en anderzijds rijksbijdragen voor onderwijs, uitgaven aan zorg en sociale zekerheid. De drie belangrijkste redenen hiervoor zijn: 

1. Universitair opgeleiden hebben gemiddeld een hoger inkomen en dragen meer belasting en sociale premies af over hun inkomen;
2. Bij inkomende internationale studenten bespaart de overheid kosten van o.a. onderwijs en zorg aan het begin van levensloop, omdat ze in Nederland geen basis- en voortgezet onderwijs hebben gevolgd;
3. Voor een afgestudeerde international liggen de opbrengsten voor de overheid, met name door belastingen, in de nabije toekomst. De kosten voor de overheid, zoals zorgkosten voor deze afgestudeerde international, komen hoogstwaarschijnlijk pas later. Hierdoor tellen de opbrengsten verhoudingsgewijs sterker mee dan de kosten.
    

[1] Stayrate en arbeidsmarktpositie van internationale afgestudeerden in Nederland, 2022 link

[2] De economische effecten van internationalisering in het hoger onderwijs en mbo link

3. Internationale studenten zijn belangrijk voor regio

Er zijn afgelopen decennia steeds grotere economische verschillen ontstaan tussen de verschillende Nederlandse regio’s. Universiteiten spelen een belangrijke rol in hun regio en zijn belangrijk voor de regionale economie. In veel regio’s, zoals Groningen, Twente en Zuid Limburg, is de universiteit de grootste, of een van de grootste, werkgevers en zorgt zo voor de broodnodige arbeidskrachten. Universiteiten zijn de motor van innovatie en trekken door hun aanwezigheid bedrijvigheid aan.[1] Zo blijkt uit de Regional Competitiveness Index (RCI) van de Europese Commissie dat Utrecht de regio is met de grootste concurrentiekracht van Europa, omdat deze regio het hoogst scoort op opleidingsniveau en innovatie.[2] 

Universiteiten in krimpregio’s zijn sterker afhankelijk van internationale instroom, doordat de instroom van Nederlandse jongeren vanuit de eigen regio en de rest van Nederland vanwege demografische ontwikkelingen achterblijft. Dit is een ontwikkeling die de komende jaren verder zal doorzetten.

[1] Regionale impact van universiteiten; literatuuroverzicht CPB 2017 link

[2] https://www.provincie-utrecht.nl/actueel/nieuws/regio-utrecht-europas-meest-competitieve-regio

4. Internationale studenten dragen bij aan oplossen arbeidsmarkt tekort

Nederland kampt nu al met structurele personeelstekorten.[1] Deze tekorten, met name in technische beroepen, de zorg en het onderwijs zullen komende jaren verder oplopen mede door de vergrijzing. In vergelijking met andere Europese landen hebben wij in Nederland verhoudingsgewijs weinig afgestudeerden in de sectoren Bèta en Techniek.[2] Universiteiten en internationaal afgestudeerden spelen een sleutelrol om deze tekorten op te lossen. Van alle buitenlandse wo-afgestudeerden die een technische studie hebben gevolgd, verblijft 40% vijf jaar na het behalen van een diploma nog altijd in Nederland, blijkt uit onderzoek van Nuffic.[3]

De urgentie van internationale studenten blijkt uit het voorbeeld van ASML. Maandelijks worden er bij de chipfabrikant 300 mensen aangenomen, waarvan het merendeel rechtstreeks van de universiteit komt. Dat internationale studenten na afstuderen in Nederland blijven, is voor de technieksector en de Nederlandse economie in het algemeen van levensbelang. 

Zelfs als álle Nederlandse jongeren een opleiding gaan doen in een tekortsector, dan is dat niet voldoende om de tekorten op te vangen. We hebben de internationale studenten dus keihard nodig als Nederlandse samenleving.

[1] Kamerbrief met stand van zaken onderzoek aanvullende maatregelen tegen krapte op arbeidsmarkt, 03-02-2023

[2] Rathenau + Eurostat

[3] https://www.nuffic.nl/nieuws/onderzoek-hoger-onderwijs-belangrijke-aanv…

5. Internationale studenten zijn onderdeel innovatie als economische motor

De economische groei in Nederland is onder invloed van de vergrijzing de komende jaren steeds afhankelijker van de groei in arbeidsproductiviteit.[1] Onderwijs en onderzoek zijn bij uitstek de drijvende krachten achter de arbeidsproductiviteitsgroei. We weten uit onderzoek dat het opgebouwde kenniskapitaal in een land een continue stroom aan ideeën en innovaties genereert.[2] Daarmee heeft het een positief effect op de productiviteitsontwikkeling.[3]
Universiteiten zijn samen met andere kennisinstellingen en het bedrijfsleven verantwoordelijk voor dit kenniskapitaal. Wetenschap – en daarmee universiteiten- is bij uitstek een internationaal verweven activiteit. Het is noodzakelijk om wetenschappelijk toptalent uit het buitenland aan te trekken voor zowel het onderzoek als het onderwijs. Het feit dat Nederland nu nog aantrekkelijk is voor dit toptalent, biedt een voordeel voor onze innovatiemotor. Door drastische inperking van Engelstalige opleidingen, wordt de internationale reputatie van onze universiteiten geschaad en daarmee wordt het minder aantrekkelijk voor buitenlands toptalent om voor Nederlandse universiteit te kiezen. De onderwijs- en onderzoekskwaliteit van universiteiten zal hierdoor dalen en bedrijven zullen uiteindelijk hun R&D en innovatieve bedrijvigheid verplaatsen naar andere landen, waarschijnlijk landen die meer investeren in R&D. 
 

[1] CPB – Nederlandse economie in historisch perspectief; CPB Arbeidsparticipatie en gewerkte uren tot en met 2060

[2] Zie voor overzichten: OECD (2015), Donselaar en Koopmans (2016) en Boonstra et al. (2022 bijlage 1)

[3] Oeso (2015), The Impact of R&D Investment on Economic Performance: A Review of the Econometric Evidence,