NOLAI werkt aan slimme technologieën voor het onderwijs
Slimme technologie verandert onze wereld, en ook ons onderwijs. Niet alleen wordt volop gebruik gemaakt van generatieve AI zoals ChatGPT, ook educatieve AI krijgt steeds meer een plek in ons onderwijs. Steeds meer leermiddelen maken al gebruik van algoritmes en AI. Staat het leren en lesgeven nog centraal, of winnen de technologische mogelijkheden het van onze pedagogisch-didactische of ethische waarden? Wat willen we wel en wat misschien ook wel pertinent niet automatiseren? Om de kansen die kunstmatige intelligentie biedt te benutten, is in 2022 NOLAI gestart, het nationale onderwijslab voor AI in basis-, voortgezet en speciaal onderwijs.
Met financiering uit het Nationaal Groeifonds werkt dit consortium van verschillende partners uit onderwijs, wetenschap en bedrijfsleven aan de verantwoorde inzet van AI. Daarbij blijft het leren en lesgeven van leerling en leraar centraal staan in een tijd van snelle technologische ontwikkelingen.
Project Woordenschat vergroten
Een concreet voorbeeld zien we bij bassischool de Witte Vlinder in Arnhem. Daar wordt nu in groep 1 en 2 met het gebruik van VR-brillen getest om de woordenschat te vergroten. Je kunt een kleuter leren wat duinen zijn door het uit te leggen en door een plaatje te laten zien, maar ze kunnen er ook met een VR-bril op ‘doorheen lopen’. Voor wie niet in de buurt van de zee woont een waardevolle toevoeging. Woorden beklijven zo beter is het uitgangspunt. Dit wordt de komende jaren onderzocht met fondsen uit Nolai.
“Een gerichte en doordachte inzet van intelligente technologie biedt kansen om de kwaliteit en snelheid van innovatie in het onderwijs te verhogen.”
Kijken naar de kansen
Slimme technologieën bieden kansen voor leraar en leerling. Zo kwamen leraren van Lucas Onderwijs met de vraag of er geen centraal dashboard ontworpen kon worden, waarin verschillende data over leerlingen samenkomt en overzichtelijk wordt gepresenteerd. Deze vraag leidde tot het co-creatieproject mAIchart. “De behoefte aan zo’n dashboard is groot in het onderwijs”, vertelt co-creatiemanager Annelies Wiggers. Kevin van der Pol, leraar bij het Lorentz Lyceum: “NOLAI verbindt scholen met bedrijven en wetenschappers. Juist die verbinding zorgt voor oplossingen die in de praktijk echt gaan werken.”
NOLAI legt projecten en AI-toepassingen voor onderwijs steeds langs een meetlat van toegevoegde waarde. In welke mate is ondersteuning door AI bij het leren en/of lesgeven gewenst? Het automatiseringsmodel van NOLAI vormt een stevige basis om huidige en nieuwe ontwikkelingen te bekijken. Zo is mAIchart een mooi voorbeeld van ondersteuning op het tweede niveau: de AI biedt overzicht en inzicht, maar neemt geen taken van de leraar over.
Bij de Montessori Scholengemeenschap van Amsterdam voert NOLAI een project uit op een ander automatiseringsniveau. Daar onderzoeken wetenschappers en het bedrijfsleven samen of en hoe kennistoetsen vervangen kunnen worden door een slim adaptief leersysteem. Co-creatiemanager Eva van de Sande: “Leerlingen die herhaaldelijk oefenen met een aanbod op hun eigen niveau, zijn minder gefocust op dat ene toetsmoment. Ze onthouden de stof beter.”
Kwaliteit verbeteren
De twee projecten die hierboven worden genoemd, zijn gestart in het schooljaar 2023-2024. Elk schooljaar start NOLAI zo projecten door heel het land. Ondertussen zijn dat er al zeventien. In tien jaar tijd zullen zo tussen de 75 en 100 projecten worden afgerond. Inge Molenaar, directeur NOLAI, vertelt: “AI biedt veel mogelijkheden: meer digitale geletterdheid, onderwijs op maat, kansengelijkheid, motivatie en leerwinst voor leerlingen, minder uitval van leerlingen en meer les- en voorbereidingstijd voor leraren. NOLAI ontwikkelt intelligente technologie om de kwaliteit van basis-, voortgezet en speciaal onderwijs te verbeteren.”
Meer weten over NOLAI
Op de website www.nolai.nl vind je onder andere het magazine AI in onderwijs (pdf). Hierin staat een uitgebreid overzicht over wat we weten, kunnen en willen met AI in onderwijs op dit moment. Ieder jaar verschijnt in juni een nieuwe update. NOLAI organiseert daarnaast ook webinars en halfjaarlijkse bijeenkomst voor geïnteresseerden uit onderwijs, wetenschap en bedrijfsleven. Volg de nieuwsbrief of LinkedIn voor geregelde updates.,
Nationaal Groeifonds
NOLAI is onderdeel van de Radboud Universiteit en gevestigd binnen de Faculteit der Sociale Wetenschappen. Na een gedegen verkenning kende het Nationaal Groeifonds €80 miljoen toe voor de periode 2022-2032. Voor opschaling van prototypen naar producten voor de onderwijsmarkt is nog eens € 63 miljoen gereserveerd. De ministeries EZK en OCW zijn verantwoordelijk voor het project en geven advies over het proces via een programmaraad.
