iHub: Publieke waarden beschermen tegen digitalisering
Digitale technologie beïnvloedt ons leven op allerlei manieren. Ons gedrag wordt via toepassingen als gezondheidsapps, sociale media en online bankieren omgezet in data en een steeds groter deel van het maatschappelijke verkeer verloopt via de infrastructuur van grote technologiebedrijven als Apple en Google. Ook overheden en maatschappelijke instituties leunen steeds meer op digitale technologie. Deze ontwikkelingen maken de samenleving steeds afhankelijker van digitale systemen. Dat werpt de vraag op: hoe kunnen we maatschappelijke digitalisering in overeenstemming brengen met onze fundamentele publieke waarden?
Met deze vraag houdt de Interdisciplinary Hub for Digitalization and Society (iHub)(externe link, opent in nieuw venster) van de Radboud Universiteit zich bezig. “Bij ons staat de vraag centraal hoe publieke waarden zoals privacy, solidariteit, democratie en betekenisvol werk, risico lopen door digitalisering en hoe we deze waarden kunnen beschermen”, vertelt Tamar Sharon, mededirecteur van iHub. "Bijvoorbeeld hoe het gebruik van mobiele apps voor digitale zelfmonitoring “surveillance” normaliseert en de verantwoordelijkheid voor de gezondheid verschuift naar burgers. Hoe de focus op individuen in de gepersonaliseerde geneeskunde de solidariteit beïnvloedt. Of hoe kunstmatige intelligentie en voorspellende analytics leiden tot nieuwe vormen van differentiatie die systemen gebaseerd op gelijkheid en eerlijkheid dreigen te ondermijnen.”
“Kijk bijvoorbeeld hoe het gebruik van mobiele apps voor zelfcontrole de verantwoordelijkheden voor de gezondheid naar de burgers verschuift.”
Het onderzoek van iHub leverde al belangrijke resultaten op. Zo bestudeerde iHub uitgebreid de gevolgen van de groeiende invloed van grote technologiebedrijven zoals Amazon, Google en Apple in de publieke sector. Ook ontwierpen iHub-onderzoekers een digitale open-data-tool die in enkele klikken per sector zichtbaar maakt hoe de rol van techbedrijven door de tijd heen verandert.
Baanbrekend is ook iHubs onderzoek rondom algoritmes en de inclusieve samenleving. Het team onderzocht hoe het toegenomen gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) de inclusiviteit kan ondermijnen in bijvoorbeeld de gezondheidszorg, het onderwijs en het rechtssysteem. Hoe dat mis kan gaan, is de afgelopen jaren onder andere gebleken bij de toeslagenaffaire. De keuze van de overheid om algoritmes in te zetten om risico’s in te schatten, heeft daar gezorgd voor discriminatie en privacyschendingen.
