De ‘Nederlandse Nobelprijs’ voor Chiptechnologie
Twente levert een belangrijke bijdrage aan de Europese ambitie om voor de productie van chips minder afhankelijk te zijn van Azië en de VS. Universiteit Twente, bedrijven en overheidsinstellingen werken in de regio samen om het huidige chipontwerp-cluster te versterken. Daarnaast wordt er geïnvesteerd in onderzoek en het realiseren van een nieuwe chipfabriek. Zo draagt de regio bij aan het oplossen van het wereldwijde chiptekort.
“Als we ons chipontwerp-talent niet versterken, kunnen we het chiptekort in Europa helemaal niet oplossen. Door te investeren in elektronisch chipontwerp en fundamenteel en toegepast onderzoek kunnen we de wederzijdse afhankelijkheden tussen Azië, de VS en Europa beter in balans brengen”, aldus Bram Nauta, hoogleraar Integrated Circuit Design aan de Universiteit Twente.
Begin oktober behaalde Nauta de Stevinpremie, de ‘Nederlandse Nobelprijs’, voor zijn werk in chiptechnologie. Hij kreeg die prijs door de inmiddels vermaarde ‘Nauta-schakeling’. Nauta in oktober 2023 tegen de Volkskrant: “Tijdens mijn promotie werkte ik aan analoge schakelingen, die in tegenstelling tot digitale schakelingen ook signalen met waarden tussen 0 en 1 kunnen verwerken. De antenne van een radio, bijvoorbeeld, ontvangt analoge signalen en chips in de radio zetten die signalen om in geluid. Ik probeerde een schakeling te ontwerpen die analoge signalen kon manipuleren met een hogere snelheid dan tot dan toe mogelijk was.”
“Ik kwam er niet uit, en mijn ontwerpen werden steeds groter en ingewikkelder, wat me steeds verder bracht van een oplossing. Op een dag was ik het zat en besloot ik even te gaan zwemmen. Met mijn hoofd onder water zag ik toen opeens de oplossing voor me: het kon veel simpeler, met maar zes onderdelen die je in een soort propeller-vorm kunt tekenen. Ik klom gelijk uit het bad en vroeg de badmeester of ik een stuk van zijn Telegraaf mocht afscheuren, waar ik toen met een pen in mijn natte handen de schakeling op krabbelde.”
“Diezelfde middag testte ik het uit en zag dat het propellertje het binnenkomende signaal kon versterken, waardoor het vliegensvlug door de schakeling schoot en het geheel zo’n twintig keer sneller werkte dan soortgelijke schakelingen uit die tijd. Dat vormde uiteindelijk de basis voor de eerste wifi-chip.”
“Als we ons chipontwerp-talent niet versterken, kunnen we het chiptekort in Europa helemaal niet oplossen.”
Twente staat nationaal en internationaal op de kaart als hotspot voor semicon, de ontwikkeling van halfgeleiders en specifiek voor analoog en gemengd digitaal chipontwerp. De universiteit is ook sterk in de ontwikkeling van fotonische (licht) en microfluïdische chips, daarin zijn kleine structuurtjes aangebracht die vloeistoffen kunnen bevatten. Daarnaast geldt de universiteit ook als belangrijke toeleverancier voor ASML, een Nederlands hightechbedrijf dat machines maakt die worden gebruikt bij het maken van chips. Het is een waardevolle toevoeging op de expertise die elders in het land aanwezig is, bijvoorbeeld in en rond Eindhoven, Nijmegen en Delft.
