Publiek-private samenwerking

Voor het ontwikkelen van kennis en het omzetten van kennis naar producten hebben universiteiten en bedrijven elkaar nodig. Het is dus logisch en goed dat universiteiten en bedrijven met elkaar samenwerken. Die samenwerking mag natuurlijk de onafhankelijkheid van onderzoek niet schaden. Soms hebben onderzoekers en bedrijven tegengestelde belangen: bijvoorbeeld als een onderzoeker de resultaten zo snel mogelijk wil publiceren, maar het bedrijf hier lang mee wil wachten om meer tijd te hebben voor productontwikkeling. Daarom zijn er verschillende richtlijnen waar onderzoekers en universiteiten zich aan houden in hun samenwerking met bedrijven. Deze zijn door universiteiten samen vastgesteld en op elke instelling geïmplementeerd.

Gedragscodes
In diverse gedragscodes en richtlijnen hebben universiteiten afspraken gemaakt over de omgang met publiek-private samenwerking. In de gedragscode Nederlandse Gedragscode Wetenschapsbeoefening (zie downloads onderaan de pagina) hebben universiteiten afgesproken dat ook als onderzoekers een onderzoek in opdracht van een bedrijf doen, zij dit nog steeds onafhankelijk kunnen doen. Dat betekent dat de onderzoeker de resultaten mag publiceren (eventueel na een afgesproken termijn) en dat het bedrijf geen invloed uitoefent op de resultaten. Bovendien moet het onderzoek wetenschappelijk relevant zijn; dus niet alleen relevant voor het bedrijf.

Ook over specifieke thema’s die spelen bij publiek-private samenwerking hebben universiteiten afspraken met elkaar gemaakt. In het Richtsnoer Intellectueel Eigendomsrecht (VSNU, NFU, KNAW, NWO) wordt duidelijk gemaakt hoe academische start-ups met intellectueel eigendomsrecht moeten omgaan (zie downloads onderaan de pagina). In de regeling nevenwerkzaamheden (zie downloads onderaan de pagina) hebben de universiteiten afgesproken hoe zij omgaan met nevenwerkzaamheden van hoogleraren. Hoogleraren vragen toestemming voor het uitvoeren van nevenwerkzaamheden en deze worden op de profielpagina van de betreffende hoogleraar gepubliceerd.

Ook de KNAW geeft richtlijnen voor publiek-private samenwerking, bijvoorbeeld door aan te bevelen om een verklaring van wetenschappelijke onafhankelijkheid te hanteren, evenals een verklaring over belangenverstrengeling.

Notities Helderheid
In de notities Helderheid geeft de overheid nadere uitleg over de wetgeving rond de besteding van publieke middelen. Hierin worden ook bekostigingsregels die betrekking hebben op publiek-private samenwerking nader uitgelegd. Ook hier is een belangrijk uitgangspunt dat activiteiten moeten bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs of onderzoek.

KTO richtlijn
Elke universiteit heeft medewerkers in dienst die onderzoekers helpen bij het overdragen van kennis uit hun onderzoek: knowledge transfer officers. Deze experts op het gebied van valorisatie hebben principes opgesteld voor publiek-private samenwerking (zie downloads onderaan de pagina). Publiek-private samenwerking heeft geen eenduidige vorm. De knowledge transfer officers leveren dus vaak, in overleg met onderzoekers en bedrijven, maatwerk. De gedeelde principes helpen om ervoor te zorgen dat de verschillende vormen van samenwerking allemaal voldoen aan de belangrijkste overwegingen bij publiek-private samenwerking.

Leren van elkaar
Het thema “publiek-private samenwerking” in relatie tot onderzoek en onderwijs is lange tijd onderwerp van gesprek tussen de universiteiten, overheid en bedrijfsleven. Omdat het onderwerp zowel ethische, juridische en financiële aspecten kent, vinden we het belangrijk dat kennis en ervaring wordt gedeeld en dat partijen elkaar weten te vinden.

UNL heeft een werkgroep publiek-private samenwerking ingesteld. De werkgroep heeft de handreiking 'Publiek-private activiteiten in het WO - Overzicht van activiteiten, risico's en beheersmaatregelen' (zie downloads onderaan de pagina) geschreven, die voor een bredere doelgroep inzichtelijk maakt welke afwegingen universiteiten maken bij het aangaan van samenwerking met private partijen. Specifiek gaat de handreiking in op de risico’s en de beheersmaatregelen die universiteiten treffen bij dit type samenwerking. 

Meer informatie
Zie voor meer informatie de webpagina over private activiteiten van de Inspectie van het Onderwijs. Bekijk voor meer informatie over de twee richtsnoeren die gezamenlijk door de Knowledge Transfer Offices van UNL en NFU zijn opgesteld voor (1) de omgang met Intellectueel Eigendom en (2) over mandatering van het KTO-office, de publicaties hieronder. 

Downloads