Hoe werkt medezeggenschap aan de universiteit?

Een kritische houding en tegenspraak worden omarmd op universiteiten. Goed georganiseerde tegenspraak en constructief debat verbeteren de kwaliteit van het bestuur en besluitvorming op universiteiten. Iedere universiteit heeft daarom een medezeggenschap die past bij het eigen karakter. Deze medezeggenschap kan op verschillende manieren vorm krijgen. Zo heeft elke universiteit een medezeggenschapsraad, maar bestaat deze bij de ene universiteit uit een gezamenlijke raad van studenten en personeel en bij de andere uit een studenten- en een ondernemingsraad. Leden van de medezeggenschap worden democratisch gekozen. Voor het uitvoeren van hun werkzaamheden krijgen medezeggenschappers onder andere trainingen, tijd, ondersteuning en een financiële vergoeding.

Instemmingsrecht op de hoofdlijnen van de begroting

Sinds de invoering van het studievoorschot heeft de medezeggenschap instemmingsrecht gekregen op de hoofdlijnen van de begroting. Het idee hierachter is dat als studenten meer moeten investeren voor hun studie, zij ook meer invloed moeten krijgen op de besteding van publieke onderwijsgelden. Onder de hoofdlijnen wordt verstaan:

  1. Wijzigingen in het interne allocatiemodel van de eerste geldstroom,
  2. Hoofdlijnen van de financiële ruimte voor strategische beleidsprioriteiten (dan wel uitstel, afbouw of beëindiging van prioriteiten) op het gebied van onderwijs, onderzoek en bedrijfsvoering. 
  3. Hoofdlijnen van de financiële ruimte voor investeringen in vastgoed. 

Universiteiten vullen samen met de eigen medezeggenschapsraden in wat verder bij de hoofdlijnen op de begroting hoort en op welke momenten inspraak plaatsvindt. 

Opleidingscommissies

Naast betrokkenheid bij de universiteit of faculteit, is het belangrijk dat medewerkers en studenten betrokken zijn bij de eigen opleiding. Echte verbetering van het onderwijs vindt plaats dicht op het primaire proces, dat wil zeggen op de plek van de opleidingscommissies.

Opleidingscommissies hebben in de Wet versterking bestuurskracht onderwijsinstellingen (1 januari 2017) instemmingsrecht gekregen over een aantal aspecten van opleidingen. De universiteiten binden het belangrijk de kwaliteitscultuur te verbeteren en de opleidingscommissies te versterken. Belangrijk hierin is dat zij goed gepositioneerd zijn in het totale medezeggenschapsstelsel binnen de universiteit. Voorkomen moet worden dat de positie van de opleidingscommissie bijvoorbeeld conflicteert met de faculteitsraad. 

In 2020 heeft de UNL (toen nog: VSNU) in kaart gebracht hoe de medezeggenschap is georganiseerd en welke mogelijkheden daarin zijn. Meer informatie daarover kunt u hier vinden. 

Medezeggenschapsmonitor

De medezeggenschap heeft de afgelopen jaren een stevigere positie en nieuwe taken en rechten gekregen. Dit heeft gevolgen voor de dagelijkse praktijk. Studenten en docenten besteden bijvoorbeeld meer tijd aan hun werk, ze worden beter gefaciliteerd en praten mee over de kwaliteitsafspraken tussen de universiteit en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Daarnaast zorgt de nieuwe rol voor een grotere vraag naar scholing en behoefte aan contact met de achterban.

Voor het in kaart brengen van de medezeggenschapskwaliteit en tevredenheid over bijvoorbeeld de ondersteuning, brengen UNL, Vereniging Hogescholen, ISO, LSVb, VMH, LOVUM, SOM en LOF regelmatig de medezeggenschapsmonitor uit. Op basis van de medezeggenschapsmonitor kan mogelijk de medezeggenschapscultuur verder worden verstevigd. 

De medezeggenschapsmonitor is in 2015, 2016, 2018 en 2020 gepubliceerd. 

Landelijk medezeggenschapsloket Kwaliteitsafspraken

Naar aanleiding van het sectorakkoord hebben UNL, Vereniging Hogescholen, LSVb, ISO en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap besloten tot de inrichting van een landelijk loket voor de ondersteuning van de medezeggenschap bij de kwaliteitsafspraken. Via het loket Kwaliteitsafspraken kunnen betrokkenen specifieke vragen stellen aan een expertpoule. 

 

Downloads